Awulsyjne uszkodzenia u dzieci - czy na pewno szybko możemy wracać do wysiłku?

Urazy awulsyjne powstają w wyniku przyłożenia siły rozciągającej do jednostki mięśniowo-szkieletowej lub więzadła. Sportowcy z niedojrzałym układem kostnym są szczególnie narażeni na urazy w okolicy apofizy, ponieważ jest ona słabsza niż przyczepiona jednostka mięśniowo-ścięgnista zrastajac się nawet do 20 roku życia. Najczęstszym miejscem urazów awulsyjnych u młodzieży i dzieci są apofizy miednicy i kolana z czego 54 % procent według literatury naukowej stanowią przyczepy miednicy a z tego 14% na guzie kulszowym. USG jest pierwszą metodą obrazowania służącą do diagnozowania urazu spowodowanego oderwaniem, chociaż czasami wymagane są zaawansowane metody obrazowania np CT lub MR , aby zidentyfikować subtelne zmiany lub w pełni określić zakres urazu.

Ultrasonografia charakteryzuje się dużą rozdzielczością przestrzenną i możliwością oceny dynamicznej oraz pozwala na porównanie oderwania kości ze stroną przeciwną. Ostre urazy awulsyjne zwykle objawiają się oderwaniem fragmentów kości. Natomiast urazy przewlekłe wynikają z powtarzającej się siły submaksymalnej, która może skutkować minimalnym przemieszczeniem przyczepu kostnego. Dlatego rozpoznanie wrażliwych miejsc i charakterystycznych cech obrazowych złamań awulsyjnych jest pomocne w zapewnieniu dokładnej diagnozy i odpowiedniego leczenia pacjenta.

Najczęstszym mechanizmem urazu jest gwałtowny, silny koncentryczny lub ekscentryczny skurcz dużego mięśnia, który pojawia się podczas próby przyspieszenia lub spowolnienia masy ciała. Drugim mechanizmem jest nagłe, nadmierne wydłużenie bierne, które może powodować oderwanie kości kulszowej u tancerzy lub cheerleaderek i może wystąpić u osób wykonujących ćwiczenia rozciągające.Tak było w naszym przypadku. Pacjent/ka zgłosiła się do poradni rehabilitacyjnej w związku z bólem okolicy guza kulszowego lewego , na skutek urazu doznanego 8 tygodni temu , wstępnie rozpoznanego jako naciągnięcie mięśnia. Podczas ćwiczeń na szarfach i biernego rozciągania mięśni kulszowo goleniowych poczuła nagły ból, któremu towarzyszył trzask, słyszalny przez trenerkę i dziewczynkę. Bezpośrednio po urazie dziewczynka nie mogła chodzić. Zaopatrzona w Izbie Przyjęć gdzie zarekomendowano reżim ruchowy na 5 tygodni, po którym włączono wysiłek.

Niestety bez fizjoterapii, bez planowania progresji obciążeń i zbyt szybko. Dziewczynka pojechała na zawody LA ,gdzie doznała nawrotu bólu. Ostre urazy awulsyjne z przemieszczeniem według różnych autorów od 15-20 mm zwykle dobrze reagują na leczenie zachowawcze. Wczesną interwencję chirurgiczną można rozważyć w przypadku urazów ze znacznym przemieszczeniem a więc powyżej 20 mm Złe rozpoznanie jako zwykłe naciągnięcie może w późniejszych latach skutkować rozleglejszymi operacjami. W leczeniu zachowawczym bardzo ważny jest reżim ruchowy na 6-8 tygodni z jednoczesnym zachowaniem treningu izometrycznego.

W pierwszej fazie stosujemy zazwyczaj fizykoterapię typu lasery wysokoenergetyczne, exogen lub lipus , terapie deep oscillation w sytuacji obrzęku i krwiaka oraz terapię kontrastową. Niedawno zaproponowano w literaturze naukowej chemioprotekcję toksyną botulinową jako alternatywne podejście zapobiegające niepowodzeniu naprawy ścięgna i kontrolowanej mobilizacji, która, jak wykazano, jest lepsza od całkowitego unieruchomienia. W okresie obciazenia 8-12 tydzień niezmiernie istotnym czynnikiem prognozujacym wielkosć obciążęń moze być ocena kąta penacji włókien mięśniowych w obrazie USG.

Planując trening i powrót do sportu należy pamiętać tempie ruchu w którym wolne ekscentryczne tempo będzie dominowało . Szybkie tempo ekscentryczne o dużej mocy np w popularnym trening nordic hamstring może okazać sie możliwe do wprowadzenia dopiero po 6 miesiącu od uszkodzenia.